Barbara Kozłowska

---

Życiorys

Barbara Kozłowska pochodzi z Tarnobrzega, gdzie jej rodzina miała silne korzenie. Była córką Zygmunta Kozłowskiego, nadleśniczego Koronowa, który tragicznie zginął w obozie w Dachau podczas II wojny światowej. Po wojnie, w poszukiwaniu nowego miejsca dla siebie, zamieszkała wraz z matką oraz siostrami we Wrocławiu.

W 1959 roku podjęła próbę dostania się na wydział architektury, jednak ostatecznie związała swoje losy z PWSSP, gdzie rozpoczęła studia na „malarstwie architektonicznym”. W tym okresie poznała Zbigniewa Makarewicza, swojego przyszłego męża, który z powodu trudności mieszkaniowych zamieszkał w jej rodzinie.

Barbara z wykształcenia była malarką i po ukończeniu studiów w 1965 roku związała się z domem kultury Pafawagu, gdzie jej twórczość obejmowała m.in. projektowanie kostiumów oraz scenografii. Aranżowała także wystawy, często wespół ze swoim mężem Zbigniewem Makarewiczem. Ich artystyczne drogi jednak zaczęły się rozchodzić po wydarzeniu znanym jako Sympozjum Plastyczne Wrocław ’70.

Po ogłoszeniu stanu wojennego, Kozłowska zaangażowała się w działania kultury niezależnej, które stały się dla niej nową przestrzenią do realizacji twórczości w drugim obiegu.

Twórczość

Barbara Kozłowska to artystka, która w swoich projektach dążyła do integracji różnych dziedzin sztuki, w tym sztuk wizualnych, architektury, matematyki, astronomii, oraz performance. Jej twórczość charakteryzowała się minimalistycznymi działaniami konceptualnymi, przestrzennymi kompozycjami oraz sytuacjami artystycznymi, w których wykorzystywała z pozoru prozaiczne obiekty, jak plastikowe butelki czy papierowe kartki. Z takich materiałów tworzyła instalacje, które niosły głębokie, złożone znaczenia. Kozłowska potrafiła umiejętnie przedstawiać uniwersalne koncepcje przyrody czy poezji, jednocześnie zawierając w swoich pracach osobiste i intymne gesty. Uważała, że każda sytuacja artystyczna może zostać przedstawiona jako obraz sztuki abstrakcyjnej.

Wszystko to możesz zobaczyć gdziekolwiek.

Była erudytką, otwartą na różne dyscypliny oraz różnorodne opinie i twórczość innych ludzi. Pisała wiele tekstów teoretycznych na temat sztuki oraz tworzyła prace poetyckie. W przygotowywaniu swoich projektów wykazywała niesłabnącą determinację oraz konsekwencję.

W artykule „Barbara Kozłowska. Wielka podróż” autorstwa Mariki Kuźmicz, znajdziemy słowa samej artystki, które w formie swoistego biogramu stają się tekstem perfomatywnym:

„urodziłam się w polsce wystawiałam dużo i zawsze tam gdzie nie chciałam wystawiać tam gdzie chciałabym wystawiać nigdy nie wystawiałam wyjeżdżałam podróżowałam występowałam wyjeżdżałam tam gdzie chciałam wyjechać z ważnych artystycznych powodów podróżowałam wszystkimi dostępnymi środkami lokomocji jak najdalej występowałam na plażach w galeriach i na video budowałam przenosiłam powtarzałam coś tam budowałam modele teoretyczne pojęć jakichś tam przenosiłam linię graniczną na księżyc i gdzieś tam powtarzałam zawsze te same banalne zdania o sztuce i rzeczywistości albo zawsze tę samą banalną prawdę o sztuce pisałam oczywistości o czymś tam brałam udział w wystawach w polsce rumunii wielkiej brytanii włoszech jugosławii podróżowałam na syberię do wielkiej brytanii na maltę do włoch jugosławii francji

Barbara Kozłowska, (zamiast życiorysu), 1975

Ciągłe spadanie

W dniu 15 marca 1968 roku miała miejsce artystyczna akcja pod nazwą „Ciągłe spadanie”, w której Kozłowska współpracowała z Zbigniewem Makarewiczem, Ernestem Niemczykiem, Wiesławem Rembielińskim oraz Ryszardem Zamorskim. Dzięki Janowi Chwałczykowi, ówczesnemu kierownikowi artystycznemu BWA Wrocław, udało się zorganizować spektakl w Sali Romańskiej Muzeum Architektury. Akcja inspirowana była poematem Tadeusza Różewicza pod tytułem „Spadanie”. Realizowano ją przy wykorzystaniu elementów przestrzennych, dźwiękowych oraz świetlnych, włączając publiczność poprzez interaktywne gry, takie jak rzucanie pustymi ulotkami.

Kozłowska odpowiadała za projektowanie instalacji przestrzennych. Akcja była powtarzana przez kilka kolejnych dni i za każdym razem była aranżowana przez innego artystę z zespołu. Cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, co zbiegło się z marcowymi protestami studenckimi 1968 roku. Prawdopodobnie z tego powodu zyskała ton polityczny, co doprowadziło do jej nagłego odwołania, a instalacje zniknęły bez podania oficjalnego powodu.

Sympozjum Plastyczne Wrocław ’70

Sukces akcji „Ciągłe spadanie” doprowadził do nawiązania znajomości z Jerzym Ludwińskim i uczestnictwa w Sympozjum Plastycznym Wrocław ’70. Kozłowska współorganizowała to wydarzenie, koncentrując się na kontaktach z innymi artystami oraz negocjacjach z Galerią Foksal. Ostatnią wspólną pracą Kozłowskiej, Makarewicza i Niemczyka było dzieło „Miasto-Kosmos”, które określano jako „interpretację przestrzenną poezji” czy „kompozycję przestrzeni emocjonalnej”.

Później artystka skierowała swoje zainteresowania w stronę jeszcze dokładniejszej redukcji formalnej, co prowadziło do nieporozumień artystycznych z Makarewiczem. Przyczyniła się również do popularyzacji twórczości Stanisława Dróżdża oraz jego poezji konkretnej, z którym prywatnie była bliską znajomą zarówno ona, jak i Makarewicz. Na wspomnianym Sympozjum zaprezentowała „Przestrzenną interpretację poezji strukturalnej”, interpretując pracę Dróżdża „Samotność”. Instalacja składająca się z 45 betonowych bloków, gdzie każdy blok symbolizował cyfrę jeden, obrazowała koncepcję samotności w tłumie. Oprócz tego Kozłowska stworzyła graficznie pierwszą wersję słynnych „Pojęciokształtów” Dróżdża.

Galeria Babel

Mimo problemów zdrowotnych, w tym zawału serca oraz kuracji w sanatorium, Kozłowska założyła niezależną, niekomercyjną Galerię Babel. Powstała ona z jej pracowni, w której od 1968 roku odbywały się spotkania oraz dyskusje. Galeria otwarta była dla wszystkich, można było do niej wejść z ulicy, dodać coś lub zabrać. W maju 1972 roku Kozłowska zakleiła szyby białym papierem, na którym każdy mógł pisać. W Galerii odbywały się wystąpienia oraz spotkania, w tym z uczestnikami Studia Kompozycji Emocjonalnej. Powstające w niej dzieła nawiązywały do przestrzeni galerii, co można zaliczyć do kategorii environments. Działalność galerii okazała się kluczowa dla rozwoju polskiej sztuki pojęciowej.

Linia graniczna

Kozłowska przez większą część swojego życia realizowała projekt „Linii granicznej”. Na różnych plażach całego świata tworzyła linię graniczną przy użyciu kolorowych stożków piasku, dokumentując wszystkie projekty fotograficznie. Linia miała symbolicznie oddzielać kulę ziemską ze wschodu na zachód. Projekt ten był realizowany od 1967 roku na plażach jeziora Bajkał, a następnie w latach 70. na plaży w Łazach (gdzie oficjalnie zainaugurowano projekt), w Osiekach, na Malcie i Szkocji, a także w Kalifornii oraz Syberii, dzięki wsparciu szkockiego artysty Richardem Demarco.

Realizacje i projekty

Barbara Kozłowska jest znaną artystką, która uczestniczyła w wielu interesujących realizacjach i projektach w dziedzinie sztuki. Oto niektóre z nich:

• marzec 1968: Ciągłe spadanie, Wrocław – współautorzy: Zbigniew Makarewicz, Ernest Niemczyk, Wiesław Rembieliński, Ryszard Zamorski,
• marzec 1970: Sympozjum Plastyczne Wrocław ’70:
• Kompozycja przestrzeni emocjonalnej „Miasto Kosmos” – współautorzy: Zbigniew Makarewicz, Ernest Niemczyk,
• Trwanie,
• Interpretacja przestrzenna poezji struktualnej – współautorzy: Stanisław Dróżdż,
• 1970-1975: Linia graniczna,
• sierpień 1970: Propozycje I i Propozycje II, plener Osieki,
• 1971: Przeniesienie linii granicznej, IV Biennale Form Przestrzennych Zjazd Marzycieli, Elbląg,
• 1976: Negatyw Fikcji.

Materiały źródłowe

Materiał dotyczący Barbary Kozłowskiej został opublikowany przez Fundację Arton oraz Muzeum Współczesne Wrocław w 2020 roku.

Publikacja nosi tytuł „Barbara Kozłowska”, a jej stronice obejmują 240. numer ISBN tej książki to 978-83-63350-42-0.

---

Oceń: Barbara Kozłowska

---